انواع شرکت های تجاری در ایران

انواع شرکت ها در ایران برای مشاغل مختلف وجود دارد. هر کدام از این شرکت ها مزایای مختلفی را ارائه می دهند. چه یک مدیر ثبت شرکت، چه یک فرد عادی و یا یک تاجر باشید، وقتی قصد ثبت شرکت دارید باید از میان انواع شرکت ها، یک ساختار مناسب با هدف خود انتخاب کنید. شما باید انواع شرکتهای مختلف را بشناسید تا بتوانید بهترین انتخاب را برای کسب و کار خود داشته باشید. انتخاب نوع شرکت مطابق با قوانین و شرایط شما می تواند برای رشد شرکت در آینده و رقابت در بازار تاثیر گذار باشد.

آشنایی با انواع شرکت ها کمک بزرگی می کند تا در آینده دچار تغییرات شرکت و مراحل دردسر ساز آن نشوید.

مقاله پیش رو برای افرادی که قصد ثبت شرکت دارند، توصیه می شود. با مطالعه این مقاله به جواب تمامی سوالات خود در مورد انواع شرکت برسید.

شرکت چیست؟

شرکت از شراکت گرفته شده و از همکاری رسمی بیش از دو نفر شرکت تشکیل می شود.
ما دو نوع شخصیت داریم. شخص حقیقی که به هر فرد (من و شما) گفته می شود. و شخص حقوقی که از دو شخص حقیقی و یا حقوقی تشکیل می شود. هر شخص می تواند مالکیت چیزی را داشته باشد. مانند کسب و کار، املاک و یا هر چیز دیگری. هدف از تشکیل ثبت شرکت چیست؟ در دنیای تجارت (شرکت یا شخص حقوقی ) دارای اعتبار بیشتری نسبت به شخص حقیقی می باشد.
امروزه ترجیح این افراد، شرکتها و یا سازمان های شخصی و دولتی در ایران و تمامی جهان تجارت با شرکت ها می باشد. و همکاری با اشخاص حقیقی در اولویت نیست.

انواع شرکت ها و تفاوت آنها

طبق ماده ی 20 قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران ، شرکت های تجاری 7 نوع هستند.

1. شرکت سهامی
2. شرکت با مسئولیت محدود
3. شرکت تضامنی
4. شرکت مختلط غیر سهامی
5. شرکت مختلط سهامی
6. شرکت نسبی
7. شرکت تعاونی تولید و مصرف

شرکت سهامی

شرکت سهامی، شرکتی میباشد که سرمایه ی آن به درصدی سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است. این یک شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو اینکه در موضوع فعالیت آن موضوع بازرگانی درج نشده باشد. در شرکت سهامی تعداد شرکا نباید از سه نفر کمتر باشد.

شرکت سهامی خود  به 2 نوع تقسیم می شود:

نوع اول: شرکت سهامی عام چیست؟

شرکت هایی سرمایه خود را توسط فروش سهام خود به مردم تامین می کنند. به شرکت هایی که سهام خود را به عموم مردم می فروشند، سهامی عام می گویند.

به عبارتی دیگر، شرکت سهامی عام شرکتی است که حداقل 51 درصد سهام آنان از طریق بورس به عموم مردم واگذار شده باشد. شرکت های سهامی عام، تنها شرکت هایی هستند که در بورس پذیرفته می شوند.

نوع دوم: شرکت سهامی خاص چیست؟

شرکت هایی که سرمایه اولیه موقع تاسیس خود را توسط موسیسن تامین می کنند. در واقع این شرکتها توسط چند نفر سرمایه گذار تاسیس می شوند و سهامی خاص نام دارند.

تبصره: در شرکت های سهامی عام، عبارت “شرکت سهامی عام” و در شرکت های سهامی خاص، عبارت “شرکت سهامی خاص” باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن، بدون فاصله با نام شرکت در کلیه ی اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت به طور روشن و خوانا قید شود.

در موقع تاسیس، سرمایه شرکت های سهامی عام از 5 میلیون ریال (پانصد هزار تومان) و سرمایه ی شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال(صد هزار تومان) نباید کمتر باشد. در شرکت های سهامی خاص، کلیه سهام شرکت در دست سهامداران و اعضای هیئت مدیره که نام آن ها در اساسنامه و مدارک شرکت درج شده است بوده و افراد دیگر فقط در صورتی می توانند از سهام این شرکت ها برخوردار گردند که با تنظیم صورتجلسه ی ورود به شرکت و انتقال سهام، بخشی از سهام را تصاحب نمایند. (مواد 5-4-3-2-1 لایحه ی اصلاحی  قانون تجارت)

شرکت با مسئولیت محدود

انواع شرکت ها، شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی بازرگانی تشکیل شده و هر یک از شرکا، بدون این که سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط به مقدار سرمایه خود در شرکت، مسئول بدهی و تعهدات قانونی شرکت است. در اسم شرکت باید عبارت (با مسئولیت محدود) قید شود. در غیر این صورت، آن شرکت در مقابل اشخاص ثالث ضمانت محسوب و تابع مقررات آن خواهد بود. اسم شرکت نباید دربرگیرنده اسم هیچ یک از شرکا باشد، والا شریکی که اسم او در اسم شرکت قید شده در مقابل اشخاص ثالث، حکم شریک ضامن را خواهد داشت.

شرکت با مسئولیت محدود وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه ی نقدی بازپرداخت و سهم شرکا غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد. در شرکت نامه باید صراحتا قید شده باشد که سهم الشرکه های غیر نقدی هر کدام به چه میزان تقویم شده است. (مواد 97-96-95-94 قانون تجارت ایران ، مصوب سال 13/2/1311) فایده ای که شرکت های با مسئولیت محدود دارند، این است که شرکت های سهامی غالبا احتیاج به سرمایه های مهم را دارند.

1)قانون اصلاحی قسمتی از قانون تجارت ، مصوب 24/12/1347 مندرج در روزنامه ی رسمی شماره ی7038-12/1/1348، در سیصد ماده و 28 تبصره ، حاکم بر شرکت های سهامی عام و خاص ، جانشین مواد 21 لغایت 93 مصوب 13/2/1311 شده است.      

شرکت  تضامنی

انواع شرکت ها تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود. اگر دارایی شرکت برای بازپرداخت تمام بدهی کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام بدهی شرکت است. هر قراردادی که بین شرکا بر خلاف این برنامه ریزی شده باشد، در مقابل اشخاص کان لم یکن خواهد بود. در اسم شرکت تضامنی، باید عبارت (شرکت تضامنی) و لااقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود. در صورتی که اسم شرکت، مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عبارتی از قبیل « و شرکا » و یا « و برادران قید شود». (مواد 117 و 116 قانون تجارت)

شرکت مختلط غیر سهامی

گاهی در عمل دیده می شود که شرکت های سرمایه ای با شرکت های ضمانتی با یکدیگر مخلوط شده و نوع دیگری از شرکت پیدا می شود. به این طریق که یک یا چند شریک ضامن و یک یا چند شریک که مسئولیت آن ها محدود است، هر دو در شرکت واحدی دارای سهم می شوند. بیشتر در مواردی که تاجری احتیاج به پول دارد و نمی خواهد قرض کند چند شریک در شرکت خود وارد می کند و مسئولیت آن ها را به میزان سرمایه محدود می سازد و خود نام تعهدات شرکت را ضمانت می نماید.

بنابراین اگر پس از تمام شدن سرمایه باز هم چیزی از بده ها باقی مانده باشد، شریک یا شرکای ضامن مسئول پرداخت هستند و به شرکائی که مسئولیت محدودی به میزان سرمایه دارند ارتباط پیدا نمی کند. لذا شرکت مختلط غیر سهامی، شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود. شریک ضامن، مسئول کلیه ی قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود.(ماده ی 141 قانون تجارت)

انواع شرکت مختلط

1) شرکت های مختلط سهامی ترکیبی از شرکت تضامنی و شرکت سهامی است که در آن یک یا چند نفر شریک ضامن و دارای سهم الشرکه می باشند و بقیه سرمایه، به سهام متساوی القیمه تقسیم شده است. در این مورد احکام شرکت های تضامنی درباره ی شرکای ضامن و احکام شرکت های سهامی درباره ی صاحبان سهام رعایت می شود.
2) شرکت مختلط غیر سهامی: در آن شرکای ضامن با شرکای با مسئولیت محدود هر دو جمع می شوند و شرکای ضامن به طریق شرکت تضامنی و شرکای دیگر به طریق شرکت با مسئولیت محدود، رفتار می نمایند.

شرکت مختلط سهامی

شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود. شرکای سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی القیمه درآمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه است که در شرکت دارند. شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام درنیامده و مسئول کلیه بدهی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. در صورت زیاد بودن شریک ضامن، مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با یکدیگر تابع مقررات تضامنی خواهد بود. در اسم شرکت باید عبارت (شرکت مختلط) و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود. مدیریت شرکت مختلط سهامی مخصوص به شریک یا شرکای ضامن است. (ماده ی 164-163-162قانون تجارت)

شرکت نسبی

شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته است. در اسم شرکت نسبی عبارت “شرکت نسبی” و لااقل اسم یک نفر از شرکا باید ذکر شود. در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد، بعد از اسم شریک یا شرکای  ذکر شده عبارتی از قبیل “وشرکا”، “و برادران” ضروری است.

اگر دارایی شرکت نسبی برای تادیه ی تمام قروض شرکت کافی نباشد، هر یک از شرکا به نسبت سرمایه ای که در شرکت داشته، مسئول تادیه ی قروض شرکت است. مادام که شرکت نسبی منحل نشده، مطالبه ی قروض آن باید از خود شرکت به عمل آید. فقط پس از انحلال طلبکاران می توانند با رعایت ماده ی فوق به فرد فرد شرکا مراجعه کنند. (187-186-184-183 قانون تجارت) شرکت نسبی را باید نزدیک ترین شرکت تجاری به شرکت مدنی دانست زیرا با اندک مسامحه می توان گفت تنها وجه امتیاز این دو، فرض شخصیت حقوقی برای شرکت نسبی است.

1)علی عبادی، محمد، حقوق تجارت،چاپ سی و سوم،گنج دانش 1392،صفحه ی 144

2)علی عبادی، محمد، پیشین ،صفحه ی  176 

شرکت تعاونی تولید و مصرف

شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عده ای از ارباب حرف تشکیل می شود و شرکای مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیا یا اجناس به کار می برند.

شباهت های موجود در انواع شرکت ها

شرکت تضامنی، شرکت نسبی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت مختلط غیر سهامی	حداقل دو شریک نیاز است.
شرکت سهامی خاص ، شرکت مختبط سهامی	حداقل سه شریک نیاز است.
شرکت سهامی عام	حداقل پنج شریک نیاز است.
شرکت تعاونی تولید و مصرف	حداقل هفت شریک نیاز است.

سوالات متداول

منابع:

شرکت ویکی پدیا

company